Intervista për ExPress.mk

imageRadikalizimin e shkakton frika nga margjinalizimi

Me rastin e Muajit të Ramazanit, Portali ExPress.mk zhvilloi një intervistë ekskluzive me Reisul Ulemanë e BFI-së, H. Sulejman ef. Rexhepin, me ç’rast u bisedua mbi agjërimin, mbi problemet e shoqërisë sonë si dhe mbi disa çështje që i tangojnë muslimanët e vendit

Intervistoi: Destan JONUZI

ExPress.mk: Zoti Rexhepi, si i gjen shqiptarët Ramazani këtë vit?
Sulejman Rexhepi:Neve, si institucion fetar, jemi të thirrur që të përkujdesemi për aspektet fetare për çdo musliman të vendit. Nga ky këndvështrim, mund të shprehim kënaqësitë tona. Natyrisht, ne na tangon edhe aspekti social i pjesëtarëve tanë dhe, nga kjo prizëm mund të them se jemi plotë keqardhje për shtimin e numrit të xhematit në nevojë. Kriza ekonomike rajonale e botërore ka ndikuar edhe te ne. Megjithatë, vendi ynë ka institucione shtetërore që përkujdesen për këtë problematikë. Ne si BFI përpiqemi që sado pak të zbusim problemet sociale të qytetarëve tanë, përmes aksioneve të ndryshme humanitare, gjithnjë në kuadër të mundësive tona.

Ndërsa, vështruar nga prizmi fetar, pa dyshim që duhet të jemi të kënaqur. Sot, shqiptarët dhe, përgjithësisht muslimanët e vendit, Muajin e Bekuar të Ramazanit e presin në një atmosferë më të avansuar festive. Sot, çdo ditë, në prag të iftarit apo edhe përgjatë syfyrit, muslimanët tanë kanë mundësinë të ndjekin emisione fetare televizive, kanë mundësi të lexojnë artikujt që i dedikohen këtij Muaji të shenjtë por edhe, përgjithësisht, çështjeve fetare. Sot, të kuptuarit e këtij Muaji, interpretimet dhe ligjeratat fetare mbi domethënien, rolin dhe rëndësinë e agjërimit, janë më të avansuara dhe më të ngritura në aspekt intelektual, shkencor. Këtë e mundësojnë kuadrot tanë të dalur nga institucionet tona arsimore, Medreseja “Isa Beu” dhe Fakulteti i Shkencave Islame, por edhe shumë kuadro që kanë kryer nëpër vendet muslimane, nëpër qendrat arsimore islame.

Si shoqëri shqiptare, ky Ramazan na gjenë etnikisht më të përafruar, me projekte të përbashkëta qeveritare Shqipëri-Kosovë, me vendim kombëtar për tekste shkollore të unifikuara. Natyrisht, këto projekte kombëtare do të shtrihen edhe ndër shqiptarët e Maqedonisë, Malit të Zi, Luginës së Preshevës. Politikisht, jemi shumë më të favorizuar, me plotë meritë. Shqipëria tashmë mori Statusin e Kandidatit për në BE. Si shqiptarë të Maqedonisë, kemi arritur që të marrim një pjesë bukur të mirë nga “kulaçi qeveritar”. Të gjitha këto pozicione politike së shpejti do të japin frutet e veta dhe do të na bëjnë të ndihemi krenar për faktin që, ne, si shoqëri properëndimore, jemi në gjendje dhe situatë të kontribuojmë në të mirën e përgjithshme. Thënë shkurt, ky Ramazan, shqiptarët i gjenë si asnjëherë më parë, kah e mira, kah e mbara.

ExPress.mk: Çfarë është agjërimi dhe ç’do të thotë të agjërosh?
Sulejman Rexhepi: Të agjëroshë, do të thotë të përbushësh një prej pesë shtyllave të islamit. Të agjërosh do të thotë, për një çast, të heqësh dorë nga të ushqyerit e të pirit dhe sakaq të depërtoshë në botën e skamnorit, për një çast të heqësh dorë prej kënaqësive të kësaj bote dhe t’i jepesh me perkushtim aktiviteteve, ibadetetve që ta sigurojnë botën tjetër. Muaji i agjërimit është plotë me ngjarje të cilat e madhërojnë fenë islame. Pikërisht, në Ramazan nisi shpallja e ajeteve të para kuranore. Së këndejmi, të agjërosh këtë muaj është zbatim i ajeteve kuranore, i urdhërit të Krijuesit tonë i cili na e bën të qartë që agjërimin na e ka bërë obligim ashtu siç ua bërti edhe popujve të tjerë. Porse, për dallim prej të tjerëve, agjërimi ynë është më i shenjtë, është më i shëndetshëm, më kuptimplotë dhe absolutisht i arsyeshëm. Pra, për ne muslimanët, të agjëroshë do të thotë të zbatoshë një nga urdhërat e Allahut xh.sh. Me këtë akt ne veçsa shprehim respektin dhe përkushtimin tonë të paluhatshëm ndaj Krijuesit Mëshirëplotë.

ExPress.mk: Muaji i Ramazanit ka qëlluar në periudhën më të ngrohtë të vitit, a do ta kenë të vështirë besimtarët myslimanë të agjërojnë?
Sulejman Rexhepi: Në çdo 33 vjet Ramazani bie në të njëjtën kohë, kështu që, agjërimi i sivjemë, në këto kushte vere, ka qenë ëdhe më parë. Muslimanit të devotshëm nuk i pengon as koha e ngrohtë as e ftohtë, as vapa e as acari. Nuk merret me kushtet klimatike muslimani i devotshëm, ngase ai me tërë qenien e vet i përkushtohet vetëm Allahut xh.sh. T’i përkushtohesh tërësisht Krijuesit tënd, do me thënë që të jeshë nën mbrojtjen e Tij. Allahu ka Fuqinë absolute me të cilën na mbronë, na e freskon shpirtin, na e ruan trurin. Më sa mbaj mend, edhe vitin e kaluar e kemi pasur një vapë përcëlluese, por, asnjë prej muslimanëve agjërues nuk kemi dëgjuar të jet ankuar nga vapa. Por, dha Zoti dhe i freskoi shumë ditë të Ramazanit të vjemë. Kur e ke qëllimin e lartë, nijetin e pastër, kur i përkushtohesh me tërë qenien Krijuesit tënd – të gjitha veprat kryhen lehtë, qetë, mirë e ëmbël. Zoti nuk i mundon krijesat e veta, po, i vë në sprovë por nuk i mundon. Sprovat veçsa e rrisin besimin, e shtojnë përkushtimin, e kristalizojnë devotshmërinë.

ExPress.mk: Është një periudhë e vështirë ekonomike. Mendoni se besimtarët do të kenë kushtet e përshtatshme për të agjëruar?
Sulejman Rexhepi: Po, është e vërtetë që po kalojmë një periudhë jo aq të lehtë ekonomike. Edhe ky ibadet, si të gjithë ibadetet e tjera, duhet kryer pavarësisht nga kushtet ekonomike. Kurt e bëri Allahu Fuqiplotë obligim agjërimin, kjo ndodhi në një vend nga më të ngrohtët në botë, ndodhi atëherë kur kushtet ekonomike për muslimanët ishin skajshmërisht të mjerueshme, ndodhi kur jeta e muslimanëve ishte buzë humnerës së jetës. Megjithatë, muslimanët e devotshëm, Allahu qoftë i kënaqur me ata, pa hezitim e kryen këtë ibadet dhe, kjo flet se, të gjithë muslimanët, qofshin ata në shkretëtirë apo qofshin në akullnaja, nëse janë të shëndoshë psiko-fizikisht, duhet ta kryejnë. Veç kësaj, mos të harrojmë edhe një fakt! Ne, pjesëtarët e fesë islame, pse jo, ne shqiptarët, jemi popull solidar, këtë e kemi dëshmuar tash e sa herë. Përpiqemi sado pak të jemi në krah të skamnorëve, organizojmë shpërndarje të ndihmave humanitare, të paketave me produkte ushqimore e higjienike. Gjithësesi, ka edhe angazhime individuale në rrafshin e humanitetit. Fundja, kemi përmbushur Muajin e Ramazanit vetëm atëherë kur kemi bërë edhe vepra humanitare. Humanizmi është edhe nja nga porositë kryesore të Muajit të agjërimit.

ExPress.mk: Le të kthehemi pak pas në kohë. Si agjërohej në kohën e diktaturës?
Sulejman Rexhepi: Ç’është e vërteta, nuk kemi pasur atë lloj diktature për sa i përket jetës fetare, ashtu siç e kishin fqinjtë tanë, ose edhe gjysma e popullit tonë në kufijt e vet administrative. Ne kemi agjëruar lirshëm, siç i kemi kryer lirshëm edhe aktivitetet e tjera fetare. Madje, çuditërisht është ndjerë një tolerancë dhe një respect më i madh nga ana e organeve shtëtërore të asaj kohe. Edhe njerëzit e administratës, edhe policët edhe të gjithë të tjerët, kishin një tolerancë më të theksuar ndaj ramazanlinjëve. Tolerohej shkelja në komunikacion, vonesa në punë, moskryerja e punëve në kohë, sepse, gjithnjë kihej parasysh që bëhet fjalë për njerëzit që janë nën regjimin e agjërimit. Ky regjim respektohej më shumë se regjimi i pushtetit. Kjo ndjehej, pa dyshim.

ExPress.mk: Po me ardhjen e demokracisë?
Sulejman Rexhepi: Me ardhjen e demokracisë, jeta fetare mori hov edhe më të madh, në daç në kuantitet në daç në kualitet. Megjithatë, demokracia nga shumë kush u keqkuptua. Shumë kush demokracinë e mendonte edhe si moment kur mund të shprehësh jo vetëm dashurinë por edhe urrejtjen. Në këtë vazhdë, jo pak herë u provokuam në aspektin fetar, madje u diskriminuam dhe u luftuam në këtë aspekt. Ne jo, në të gjitha etapat u tregaum tolerantë, të kujdeshëm dhe treguam luajalitetin tonë. Për këtë veprim tonin jo një herë kemi qenë të përkrahur e të përgëzuar edhe nga faktorët relevantë ndërkombëtarë.

Do ta mirëprisja, bie fjala, veprimin e pushtetit të sostshëm, sikur të tregonte respekty ndaj atyre që agjërojnë duke ua bërë të mundëshm fillimin e orarit të punës nga ora 10 e deri në orën 15. Nëpunësit shtetërore, por edhe të tjerët, mund të jenë efektivë vetëm brenda këtyre orëve, ndërsa pas orës 15, është fare e arsyeshme që të jenë më të plogësht dhe me përqëndrim më të dobët. Punëdhënësit duhet të jenë më tolerantë dhe duhet ta respektojnë me mish e me shpirtë këtë sakrificë nga ana e të punësuarve dhe jo të tallen me ta, apo edhe t’i trajtojnë si objekte të cilat mund të durojnë ngarkesë më të madhe, pavarësisht forcës dhe qëndrueshmërisë. Paramendoni se me çfarë admirimi do të shikohej ajo qeveri, ai pushtet i cili, për hirë të muajit të agjërimit, nëpunësit agjërues do t’i kursente prej vëllimit të aktiviteteve ditore duke ua mundësuar një orar më të lehtë dhe më të shkurtë pune. Gjithësesi, jemi duke punuar që të hasim në mirëkuptim te qeveria dhe, nje lehtësim i këtillë të bëhet praktikë për jetë e mot. Një orar i këtillë i lehtësuiar do të ishte ekuivalent me orët në pushim përgjatë ditëve festive ortodokse. Urojmë që do të hasim në mirëkuptim ashtu siç kanë hasur edhe në mirëkuptimin tonë për të gjitha ato ditë pushimi për nderë të festive fetare ortodokse.

ExPress.mk: Si e kujtoni periudhën e rinisë apo edhe më herët, kur mbanit Ramazan?
Sulejman Rexhepi: E mbaj mend më tepër periudhën e agjërimit në moshën time 7-8-9 vjeçar. Që nga mosha shtatëvjeçare kurrë nuk e kam prishur agjërimin. Shpesh e kujtoj atë periudhë dhe, përveç që më kaplon një nostalgji, seç krenohem me veten, me shokët, me të gjithë ata që agjërimin e prisnim me padurim, çdo vjet. Sikur donim të tregonim se ishim rritur e bërë të mëdhenj dhe të gatshëm për të agjëruar. Ky përceptim i të qenurit i madh për agjërim sikur na bënte të ndjeheshim të gatshëm edhe për punë fizike më të rënda. Kështu u bëheshim krah familjarëve. Nuk pranonte asnjëri të konsiderohej i vogël që nga momenti kur hynte në agjërim. Mbaj mend se, fare si fëmijë kam kryer punë bashkë me më të rriturit. Edhe vetë konsiderohesha i rritur, sepse tashmë po agjëroja. Po, po agjëroja kurse përpiqesha ta demonstroj fuqinë e të rriturve, në ara, në livadhe, në male, me kafshët e shtëpisë. Ndërsa, pastaj në rininë time, si nxënës i Medresesë së Prishtinës por edhe më vonë, si student në fakultetin e të drejtës islame në Bagdat, Muajin e agjërimit e kam pasur të përmbushur me shumë aktivitete fetare, nëpër xhami e xhemate të ndryshëm.

ExPress.mk: Çfarë hanit më shpesh? Çfarë ju pëlqente më shumë?
Sulejman Rexhepi: Nuk mbaj mend, por, kam nostalgji për ushqimin që përgatiste nëna ime e ndjerë. Ato ushqime i përkujtoj me një mall të veçantë dhe, çuditërisht ushqej një bindje se ato ushqime që i përgatiste nëna ime, janë të papërsëritshme, nuk i gjej sot askund! Ushqime të përgatitura nga duart magjike! Po po, kam bindjen se, nuk ka fëmijë në botë që nuk ka mall për gatimet e nënë së vet. Kështu e ka kjo jetë: ndonëse e rëndë, ik duke i përkujtuar gjërat e mira e të ëmbla të saj.

ExPress.mk: Përse këshillohet të hani në grup gjatë Ramazanit?
Sulejman Rexhepi: Jo vetëm gjatë Ramazanit, por, edhe në vaktet e tjera është mirë që të mblidhet familja dhe të hajë në grup, jo veç e vetç. Në grup ushqimi do të jetë më i bereqetshëm. Kuptohet që, në kushtet e sotshme ngrënia e vakteve në grup po bëhet gjithnjë e më i pamundur, për shkak të orareve të ndryshme të punës por, të mos harrojmë, vakti më i shijshëm është ai që hahet bashkë, të gjithë anëtarët e familjes në bashkësi ulur rreth një sofre, në tryezë.

ExPress.mk: Ka pasur paralajmrime që Fakulteti i Shkencave Islame të hynë nën ombrellën e Universitetit Shtetëror të Tetovës (USHT)? Çfarë bëhet në këtë drejtim?
Sulejman Rexhepi: Ky, “paralajmërim” siç thoni ju, më tepër ka qenë shpekulim se sa ndonjë përpjekje konkrete. Themelues i Fakultetit të Shkencave Islame është Bashkësia Fetare Islame dhe, si themelues është thellësisht e interesuar për ta ruajtur përjetë autonominë e këtij Fakulteti. Si fakultet fetar tashmë është edhe i akredituar dhe i pranueshëm nga sistemi ynë arsimor. Po këtë pozitë juridike e ka edhe Fakulteti teologjik Ortodoks (Fakulteti i Bogosllovisë), i cili, ka shfrytëzuar ligjin dhe tashmë është bërë pjesë shoqëruese e Universitetit “Shën Cirili dhe Metodij”. Këtë të drejtë e kemi edhe dhe, natyrisht, nëse do ta shfrytëzonim pa dyshim që do të shoqëroheshim me Universitetin Shtetëror të Tetovës. Por, ne edhe më tej këmbëngulim në ruajtjen e veprimit tonë autonom dhe në pavarësinë tonë institucionale. Nuk është ky problem që duhet ta shqetësojë opinionin tonë. Shqetësim edhe atë shumë i madh duhet të jetë fakti që kjo qeveri tash e sa kohë e finanson Fakultetin ortodoks dhe shkollën e mesme ortodokse nga buxheti i përbashkët. Asnjë cent nuk ndahet për institucionet arsimore islame, ndonëse në krijimin e buxhetit shtetëror participojnë edhe tatimpaguesit shqiptarë dhe, përgjithësisht, muslimanë. Një akt i tillë nuk është vetëm diskriminim, natyrisht, i tejkalon kufijt e diskriminimit duke shkuar deri te ushtrimi i lirshëm i urrejtjes fetare. Ty të urrej ndërsa timin e favorizoj – ky është morali që rrjedh nga të qenurit për njërin nënë e për tjetrin njerkë.

ExPress.mk: A është i rrezikuar vendi ynë nga disa sekte radikale të Islamit për terrorizëm?
Sulejman Rexhepi: Sa i përket kësaj dukurie, deri më sot, kam qenë shumë transparent dhe me qëndrime të paluhatshme. Fjala “islam radikal” apo edhe “terorizëm islamik” janë shpikur vetëm sa për ta njollosur dhe nënçmuar islamin. Islami është fe e paqes, e tolerancës, e dashurisë, e harmonisë. Islami kurrë, me asnjë shkronjë të asnjë fjale nuk thërret në terrorizëm dhe as që e motivon vrasjen. Vrastarët nuk i pret asgjë tjetër përveç dënimit të hatashëm nga Zoti Fuqiplotë. Të jeni të bindur: ata që thërrasin në gjakderdhje, ata që thërrasin e që kryejnë akte terroriste, gjithnjë në emër të fesë, të tillët janë të përjashtuar nga islami, të tillët nuk kanë asgjë të përbashkët me islamin. Do ta nënvizojnë të kundërtën e kësaj vetëm ata që nuk kanë lidhje me islamin, që nuk e njohin fenë islame. Këta mbase edhe mund të falen, për shkak të injorancës së tyre, por jo edhe ata që në emër të fesë islame bëjnë akte të paimagjinueshme për trurin e shëndoshë dhe për çdo besimtar të sinqertë. Gjithkush që radikalizohet, qoftë politikisht, qoftë fetarisht, ai nuk ka lidhje as me politikë e as me fe. Thjesht, radikalizmi i tyre shkaktohet nga frika e margjinalizimit të tyre. Në të dy variantet, pra, në daç në radikalizim në daç në margjinalizim, njeriu me një mentalitet të tillë antinjerëzor është i destinuar ta humb si këtë botë ashtu edhe botën tjetër. Këtu e pret ndëshkimi njerëzor ndërsa në botën tjetër ndëshkimi i Zotit Fuqiplotë. E përsëris: radikalët, dhunuesit, përdhunuesit, vrasësit, terroristët nuk kanë të bëjnë fare me asgjë për sa i përket islamit. Del një musliman i krisur në tru, apo i djegur nga ndonjë ngjarje në familjen e vet dhe, në shenjë hakmarrje vret disa të huaj! Menjëherë ky do të etiketohet si “terrorist islamik”! Ku është këtu toleranca? Ku është këtu respekti ndaj fesë? Cili nga muslimanët, qoftë njeri i thjeshtë apo i rëndësishëm në botën muslimane, deklaroi se Andersh Bering Brajvik, i cili në Norvegji brenda pak orësh vrau 94 persona të cilët ai i kishte konceptuar si muslimanë, pra, kush nga ne i tha “terrorist i krishterë”! Kush nga bota muslimane e përdori këtë sintagmë tepër ofenduese! Askush, sepse Islami na mëson dhe na urdhëron në bashkëjetesë dhe jo në ofendime, në harmoni e jo në konflikte, na mëson për dashuri e jo për urrejtje.

ExPress.mk: MPB-ja paralajmrojë sanksione për personat që shkojnë në luftë jashtë Maqedonisë (për ata që shkojnë në Siri), si e gjykoni?
Sulejman Rexhepi: Kam përshtypjen se ministresha e punëve të brendshme tashmë po vuan nga kompleksi i “grushtit të hekurt”! Shumë shpesh po i jep vetes të drejtë për të dënuar e për të paragjykuar hala pa e dhënë fjalën e vet organet kompetente dhe më të thirrura të vendit. Nuk mundet Ministresha Jankullovska ta ndëshkojë askend pa u sjellë mbi këtë problematikë ligji në Parlamentin tonë. Ministresha vetëm mund të zbatojë ligje dhe jo të jetë mbi ligjet. Kam informata se këto ditë në Parlamentin tonë do të vijë për t’u miratuar një ligj për këtë problematikë, ligj i hartuar jasht vendit dhe i cili e ka përkrahjen time parezervë. Ne, të gjithë faktorët shqiptar, kudo në botë, kemi apeluar që mos të shkojnë e të luftojnë nëpër vendet e përfshira nga “revolucioni pranveror arab”, sepse, nëpër ato luftëra as nuk mbrohet feja, as vatani ynë por as kombi ynë. Ato luftëra, ç’është e vërteta, nuk bëhen as për fenë islame, por, thjesht, janë luftëra për pushtet. Në të tilla luftëra nuk vdiset shehid por, thjesht, mercenar. Është absolutisht jo normale që të pozicionohesh në njërin krah që lufton për të ardhur në pushtet e ta sulmosh krahun tjetër që lufton për ta ruajtur pushtetin! Ku ngeli në këtë mes islami? Këtu nuk ka islam, këtu ka vetëm vepra që i refuzon edhe vetë islami. Mercenarizmi është çështje personale, çështje xhepi e atij që ka vendosur të luftojë për një grusht lekësh.

ExPress.mk: Ju Faleminderit!

Comments are closed.